Փոքրուց եղել է պետական-ոչ պետականի խնդիրը: Կային բաներ որոնք պետական էին եւ կային բաներ, որոնք պետական չէին, մասնավոր էին, ինչ-որ մեկինն էին: Այս երկրորդներին ոչինչ անել չէր կարելի, ասենք` եթե ինչ-որ մեկի մեքենան է կամ ցանկապատը, չէր կարելի խազել կամ պոկել. կհայտնվեր տերը եւ կջղայնանար: Իսկ այն, ինչ պետական էր, ասենք, բակում լքված-թողած շտապօգնության ՌԱՖ-ը կամ հարեւանությամբ գտնվող լքված գործարանի ցանկապատը կարելի էր խազել ու պոկել ինչքան հոգիդ է կամենում: Պետության թույլ եւ անցումային վիճակը միայն ավելի ու ավելի էր նպաստում ձեւավորվող կարծրատիպին, որ պետությանը պատկանողը` ոչ մեկինն է: Ձրի: Հենց մեր մանկության արկածային, իսկ շատերի հասունության փորձումնալից տարիներն էին, երբ շատերը հատում էին ՊԵՏԱԿԱՆ այգիները, պոկում ՊԵՏԱԿԱՆ նստարանների փայտերը, գողանում ՊԵՏԱԿԱՆ լարերի պղինձը եւ այլն: Նույն բանը կատարվում էր ավելի մեծ մասշտաբներով մի խումբ անձանց կողմից, ովքեր յուրացնելով ՊԵՏԱԿԱՆԸ դարձան օլիգարխներ, անցան պետական սեկտորում աշխատանքի` որպես պաշտոնյաներ եւ շարունակում են մտածել, թե այն, ինչ պատկանում է պետությանը` ՈՉ ՄԵԿԻՆՆ է: Այսինքն` կարելի է գողանալ: Այսինքն` իրենք ավելի շատ կարող են գողանալ եւ ընդհանրապես` միայն իրանք կարող են գողանալ:
Այսքան խորանալ չէի ուզում:
Ուզում էի պարզել խնդրի արմատները: Շատ ուշադիր եմ լինում մարդկանց խոսքի մեջ այս ամենին վերաբերող թեմաներին, ինքս եմ հարցեր տալիս, փորձում հասկանալ: Եւ, կարելի է ասել, հասկացել եմ: Պետական-ոչ պետականի հարաբերակցությունը ակտուալ է խորհրդային ժամանակաշրջանից: Դա է վկայում այն, որ այժմ այս տերմիններն ավելի շատ օգտագործում են տարեց մարդիկ: Չէ՞ որ Սովետում նորմալ էր ինչ-որ պետական (իսկ ուրիշ պարզապես չկար) գործարանում աշխատելիս գործարանի կեսը թալանել-բերել տուն: Իսկ ուրիշի, ասենք` հարեւանի մասնավոր ապրանքը թալանել չէր կարելի: Գործարանը ոչ ոքինն է, հարեւանինը հարեւանինը, Կեսարինը Կեսարինը:
Ու այս մարդկանց ժառանգների մոտ էլ է մնացել պետական-ոչ պետական տերմինալոգիան: Օրինակ` պետական հաց. ի նկատի ունեն ոչ թե անհատի կողմից թխված, այլ որեւէ մեծ գործարանում արտադրված: Պետական հագուստ. ի նկատի ունեն որեւէ ֆիրմայի համազգեստը: Պետական տեղ աշխատել. շատերը սրա տակ հասկանում են պարզապես որեւէ տեղ գրանցված աշխատելը: Եւ այսպես շարունակ:
Փաստորեն` աշխարհի սովորական բաժանումներից բացի` սեւ եւ սպիտակ, Արեւելք եւ Արեւմուտք, թուրք ու հայ, հրեա ու արաբ, ֆուտբոլ եւ բասկետբոլ, "Ռեալ" ու "Բարսելոնա", կա նաեւ պետական-ոչ պետական բաժանումը: Իսկ այս թեյը, որը ես հիմա խմում եմ, գնել եմ տուփով փաթեթավորված, ուրեմն այն պետական է, իսկ եթե մյուս թեյից խմեի, որն առնում եմ գրամով` կլիներ ոչ պետական: Բա...
0 comments :
Post a Comment